Việc đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh phải có tính kế thừa
Chiều 11/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, tiếp tục cho ý kiến về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, hoàn thiện thêm một bước Đề án để trình cấp có thẩm quyền.
Đại đa số các ý kiến, dư luận nhân dân đồng tình cao với chủ trương sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.
Về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đó là cấp tỉnh (gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp cơ sở, phiên họp thống nhất dự kiến trình cấp có thẩm quyền phương án sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm khoảng 60 – 70% đơn vị hành chính cấp cơ sở so với hiện nay.
Các đại biểu tập trung thảo luận tại buổi họp chiều 11/3 – Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Tại cuộc họp, các đại biểu cũng tập trung thảo luận về tiêu chí sắp xếp các đơn vị hành chính; phương án, định hướng sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính; dự kiến tên gọi, phương án lựa chọn nơi đặt trung tâm chính trị, hành chính của đơn vị hành chính mới được thành lập; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức, biên chế chính quyền cấp tỉnh, cấp xã.
Trên cơ sở phân tích các nguyên tắc, tiêu chí, nhất là về dự kiến sắp xếp, tên gọi và trung tâm hành chính – chính trị của đơn vị hành chính cấp tỉnh, Thủ tướng yêu cầu việc sắp xếp đơn vị hành chính ngoài tiêu chí về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, xem xét các tiêu chí về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, điều kiện địa lý, trình độ phát triển kinh tế-xã hội, hạ tầng…
Đặc biệt, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh phải có tính kế thừa; việc chọn trung tâm hành chính – chính trị phải cân nhắc các yếu tố lịch sử, địa lý, kết nối hạ tầng, không gian phát triển, quốc phòng, an ninh và hội nhập.
Có nên khôi phục lại tên gọi đã từng dùng trong quá khứ?
Liên quan đến vấn đề đặt tên tỉnh, thành, một số đại biểu Quốc hội đã nêu quan điểm cá nhân.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu quan điểm rằng về việc đặt tên tỉnh, thành cần nghiên cứu kỹ, song việc khôi phục lại tên gọi đã từng tồn tại trong một giai đoạn phát triển của lịch sử dân tộc thì cũng là phương án cần xem xét.
Ông Hoà lấy ví dụ như tỉnh Cửu Long trước kia được sáp nhập bởi 2 tỉnh gồm Trà Vinh, Vĩnh Long; tỉnh Bình Trị Thiên gồm Quảng Bình và Quảng Trị với tỉnh Thừa Thiên; hay tỉnh Nghệ Tĩnh trước kia là gồm 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh….
“Ngày xưa đã hình thành các tỉnh như vậy, sau đó chúng ta chia tách ra. Những địa danh ngày xưa mà bây giờ được khôi phục lại thì cũng tốt. Quan trọng là khi sáp nhập lại, với những địa danh có truyền thống lâu đời cũng cần phải giữ lại cho phù hợp”, ông Hòa nói.
Các tên gọi đơn vị hành chính tỉnh thành trước kia và sau khi tách
PGS.TS Bùi Hoài Sơn đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội thì đưa ra hai hướng lựa chọn tên gọi: một là khôi phục lại tên gọi lịch sử để bảo tồn giá trị văn hóa địa phương, và hai là tạo ra tên gọi mới, không nghiêng về một vùng cụ thể, nhằm tạo sự đồng thuận giữa các địa phương. Tên mới cần phản ánh được đặc trưng của khu vực sáp nhập và phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại.
Theo ông Sơn, việc khôi phục lại các tên gọi cũ của các tỉnh đã từng tồn tại nếu thực hiện sáp nhập như Hà Bắc, Vĩnh Phú, Hải Hưng, Bắc Thái, Nghệ Tĩnh, Quảng Nam – Đà Nẵng, Minh Hải… cũng có thể xem xét, cân nhắc.
Còn nữ ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng, bản thân “không mong muốn có một cái tên mới hoàn toàn” nếu 2 hoặc 3 đơn vị sáp nhập với nhau. Bởi một tỉnh mà thay đổi tên gọi sẽ phát sinh rất nhiều các giấy tờ cá nhân của người dân và chắc chắn là phải làm lại giấy tờ.
Bà cho rằng, căn cứ trên nhiều phương diện để chọn một cái tên, giữ lại một cái tên trong số 3 tên địa phương, thì ít nhất 1 trong 3 địa phương không bị ảnh hưởng và chúng ta không phải đổi giấy tờ.
