Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 52/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024 quy định về thanh toán không dùng tiền mặt thay thế cho Nghị định 101/2012/NĐ-CP và Nghị định 80/2016/NĐ-CP. Trong đó, quy định phong tỏa tài khoản nhận được sự quan tâm. Nhiều người lan truyền thông tin rằng với quy định mới, khi chuyển khoản nhầm thì có thể yêu cầu ngân hàng phong tỏa tài khoản người nhận.
Tại Họp báo Ngày không tiền mặt năm 2024, ông Lê Anh Dũng – phó vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước đã thông tin cụ thể hơn.
Ông Dũng nói: “Khi khách hàng đã đi một lệnh chuyển tiền liên ngân hàng đến tài khoản bên kia, khách hàng không có quyền kiểm soát tài khoản đó. Kể cả lấy lý do chuyển nhầm, khách hàng thông qua ngân hàng để khiếu nại với bên nhận cũng không thể đảo ngược lại giao dịch. Quyền phong tỏa phải theo yêu cầu của cơ quan bảo vệ pháp luật (tòa án, viện kiểm soát, công an) đến một cấp nào đó, chẳng hạn như cấp huyện. Không có chuyện chuyển nhầm đến một tài khoản khác xong rồi mình có thể tự động đến ngân hàng đầu bên kia và yêu cầu họ phong tỏa ngay tài khoản người nhận. Làm vậy thì sẽ có những hệ lụy, rủi ro rất lớn nếu có sự tùy tiện, sai lầm của người chuyển. Phải rất cẩn trọng để bảo vệ các bên liên quan”.
Được biết, theo Nghị định 52, tài khoản thanh toán bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số dư trên tài khoản thanh toán trong các trường hợp được quy định tại Điều 11 Nghị định 52/2024/NĐ-CP.
(1) Theo thỏa thuận trước giữa chủ tài khoản thanh toán và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán hoặc theo yêu cầu của chủ tài khoản.
(2) Khi có quyết định hoặc yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
(3) Khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phát hiện có nhầm lẫn, sai sót khi ghi có nhầm vào tài khoản thanh toán của khách hàng hoặc thực hiện theo yêu cầu hoàn trả lại tiền của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển tiền do có nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán của bên chuyển tiền sau khi ghi có vào tài khoản thanh toán của khách hàng. Số tiền bị phong tỏa trên tài khoản thanh toán không được vượt quá số tiền bị nhầm lẫn, sai sót.
(4) Khi có yêu cầu phong tỏa của một trong các chủ tài khoản thanh toán chung trừ trường hợp có thỏa thuận trước bằng văn bản giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và các chủ tài khoản thanh toán chung
Như vậy, việc phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số tiền trong tài khoản ngân hàng chỉ được thực hiện khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển tiền có nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán của bên chuyển tiền. Ngân hàng chuyển sai thông tin so với lệnh thanh toán của khách hàng, lỗi hoàn toàn từ phía ngân hàng chuyển tiền thực hiện thì mới có thể yêu cầu phong tỏa tài khoản. Bên yêu cầu hoàn trả lại tiền chuyển nhầm cũng là phía ngân hàng trong trường hợp này.
Lan Anh/ An ninh Tiền tệ
