Những ca đột quỵ ở tuổi 20, 30, 40 liên tiếp gần đây dấy lên lo lắng về xu hướng căn bệnh này ngày càng trẻ hóa. Thậm chí, dịp Tết Nguyên đán vừa qua, một bệnh viện ở Hà Nội đã ghi nhận hơn 500 ca cấp cứu đột quỵ, trong đó có 45% là người trẻ tuổi.
Đột quỵ hiện là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu. Mỗi năm, trên thế giới có hơn 14 triệu ca đột quỵ não mới, đồng nghĩa trung bình cứ 3 giây trôi qua có 1 người bị đột quỵ. Toàn thế giới ghi nhận 6,5 triệu ca tử vong mỗi năm.
Tại Việt Nam, đột quỵ đã vượt qua ung thư, trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và con số này ngày càng tăng.
Không còn ở mức 200.000 ca/năm
Phó giáo sư, Tiến sĩ Tạ Bá Thắng, Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 103 (Hà Nội) cho biết, đột quỵ là nguyên nhân tử vong hàng thứ 2 trong 10 bệnh lý nội khoa trên thế giới. Tại Việt Nam, nguyên nhân này đứng hàng đầu. Không ít trường hợp sống sót có di chứng nặng nề.
Theo số liệu chính thức, nước ta có khoảng 200.000 người đột quỵ mỗi năm. Tuy nhiên, bác sĩ Thắng cho rằng, đây là thống kê từ nhiều năm trước, chưa phản ánh đầy đủ về thực trạng đột quỵ ở Việt Nam.
“Các trung tâm hay khoa phòng cấp cứu đột quỵ luôn quá tải. Chỉ tính riêng Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM) mỗi năm cấp cứu gần 20.000 ca, ở Bệnh viện Quân y 103 là 2.500 ca”, bác sĩ Thắng nói.
Bệnh nhân đột quỵ cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Thế Anh
Phó giáo sư Mai Duy Tôn – Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho biết, trong 4 năm thành lập, đơn vị này tiếp nhận trung bình khoảng 10.000 bệnh nhân mỗi năm, có tháng lên tới 1.000 trường hợp. Có đêm các bác sĩ tiếp nhận 6 ca cấp cứu đều dưới 45 tuổi, chỉ 4 người được cứu sống. Đặc biệt, trong 9 ngày nghỉ dịp Tết Ất Tỵ, Trung tâm tiếp nhận 566 ca cấp cứu đột quỵ.
Cùng trong thời gian trên, Phó giáo sư Nguyễn Huy Thắng – Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu, Bệnh viện Nhân dân 115 cho biết, khoa đã tiếp nhận 380 ca đột quỵ, trong đó 80% bị nhồi máu não, 20% do xuất huyết não. Tỷ lệ bệnh nhân trẻ chiếm 15-20%.
Riêng năm 2024, số bệnh nhân đột quỵ được cơ sở y tế này tiếp nhận hơn 17.000 người, cao nhất từ trước tới nay.
Tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, Bệnh viện Đột quỵ Cần Thơ năm 2024 tiếp nhận 50.000 ca cấp cứu, bao gồm 26.000 ca đột quỵ. Trong 5 năm trước đó, con số trung bình là 20.000 ca/năm. Bệnh nhân được cứu sống trong thời gian vàng (3,5-4 giờ sau khi có triệu chứng) là 22%.
‘Thủ phạm’ gây đột quỵ ở người trẻ
Trước đây, đột quỵ chủ yếu xuất hiện ở người cao tuổi nhưng hiện nay số người trẻ tử vong vì đột quỵ đang lên cao. Tỷ lệ ca đột quỵ dưới 45 tuổi ghi nhận tại các trung tâm đột quỵ chiếm 15%. Trong hơn 500 ca cấp cứu đột quỵ ở Bệnh viện Bạch Mai dịp Tết, số bệnh nhân dưới 50 tuổi lên tới 45%.
Theo bác sĩ Khổng Hữu Phú – Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, từ đầu năm 2025, Trung tâm này đã tiếp nhận hơn 10 ca đột quỵ ở người trẻ, bao gồm cả nhồi máu não và chảy máu não.
Ngày 27/2, nam thanh niên 21 tuổi vào viện do nhồi máu não. Trước đó vài ngày, một nam bệnh nhân 31 tuổi, tiền sử khỏe mạnh cũng được cấp cứu sau 9 giờ đột quỵ. Người đàn ông này ngủ dậy và choáng váng và ngã trong nhà vệ sinh.
Trong 2 tháng đầu năm 2025, Trung tâm Đột quỵ này đã tiếp nhận 390 ca.
Nam bệnh nhân 21 tuổi bị đột quỵ điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Ảnh: BVCC
Ở các bệnh viện khác cũng ghi nhận nhiều ca bệnh trẻ, trước đó không có biểu hiện bất thường. Một người đàn ông 32 tuổi đang chơi cầu lông cùng bạn bè đột nhiên yếu liệt nửa người, thất ngôn nên được đưa vào Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu. Bác sĩ chẩn đoán đột quỵ.
Tình trạng của bệnh nhân đột quỵ sau khi cấp cứu như sau:
Tiến sĩ Trần Chí Cường – Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM cho biết, hiện nay cấp cứu đột quỵ đang là một trong những vấn đề nổi trội nhất trong y khoa không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu.
Trước đây, mọi người rất sợ bệnh ung thư nhưng mối quan tâm hiện nay về tình trạng nguy cấp cho sức khỏe là đột quỵ và bệnh tim mạch. Thế giới đang phải chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của đột quỵ.
Bác sĩ Cường nhấn mạnh, con người vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm gây ra đột quỵ. Ngoài những nguyên nhân không thay đổi được như tuổi tác, di truyền, dị tật bẩm sinh dẫn đến đột quỵ ở người trẻ thì rượu bia, thuốc lá, chế độ ăn không khoa học là tác nhân hàng đầu.
Nếu một người hút thuốc lá từ 18 tuổi, đến khoảng 40 tuổi sẽ đối mặt với nguy cơ đột quỵ gấp 10 lần so với người không hút. Các vấn đề thừa cân, béo phì, ít vận động, mỡ máu cao dẫn đến tiểu đường, huyết áp cao làm gia tăng tỷ lệ đột quỵ trong cộng đồng.
Các yếu tố khác như môi trường, thức ăn, stress, áp lực, vận động trí não hoặc vận động thể lực quá mức cũng có thể gây ra đột quỵ.
Việc chẩn đoán đột quỵ không khó, với các cơ sở y tế lớn chỉ cần 15 phút, bác sĩ có thể đánh giá cả nguyên nhân dị tật, dị dạng mạch máu não cũng như xuất huyết não, nhồi máu não.
Điều đáng ngại là khi có 3 dấu hiệu kinh điển là mặt méo, yếu liệt tay chân và khó nói, người bệnh có thể hiểu lầm là trúng gió, sơ cứu bằng cách cạo gió, cắt lể châm kim, giật tóc mai. Một số người lại cố cho bệnh nhân uống thuốc hoặc nhét viên An cung ngưu hoàng hoàn càng làm tăng nguy cơ sặc dẫn tới tử vong.
Tiến sĩ Cường nhấn mạnh, 20-30 tuổi là giai đoạn quan trọng nhất bảo vệ sức khỏe. Nếu người trẻ chủ quan, khi bước vào giai đoạn 50-60 tuổi thì đã quá muộn.
“Thực tế, đa số những người trẻ, khỏe thường cho rằng đột quỵ không xảy ra và điềm nhiên uống bia, rượu, thuốc lá, ngại tập thể dục. Tôi chỉ đưa ra lời khuyên chân thành, hãy thực sự quan tâm và có hành động vì sức khỏe”, bác sĩ Cường nói.
Theo Phương Thúy (VietNamNet)
