Sau 9 tháng ròng rã ngoài không gian, Sunita Williams cuối cùng cũng đặt chân trở lại Trái Đất – nhưng một chi tiết trên cơ thể bà đã khiến các bác sĩ không khỏi lo lắng.
Báo Người đưa tin ngày 20/03 đưa thông tin với tiêu đề: “1 chi tiết trên cổ tay nữ phi hành gia NASA khi vừa trở lại trái đất khiến giới y khoa ngỡ ngàng: Điều gì đã xảy ra sau 9 tháng?” cùng nội dung như sau:
Những vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng
Các bác sĩ đã không khỏi bày tỏ sự lo ngại trước tình trạng sức khỏe của phi hành gia Sunita Williams – một trong hai người trở về Trái Đất sau 9 tháng ròng rã sinh sống trên Trạm vũ trụ quốc tế ISS.
Mới đây, NASA đã công bố những bức ảnh chụp phi hành gia Sunita Williams (59 tuổi) và Butch Wilmore (62 tuổi) cẩn thận di chuyển và bắt tay chào hỏi các nhân viên NASA sau chuyến du hành không gian kéo dài tới 9 tháng.
Ban đầu, Sunita Williams và Butch Wilmore chỉ dự định ở lại Trạm vũ trụ quốc tế ISS trong vòng tám ngày – kể từ thời điểm họ rời trái đất vào ngày 5/6/2024. Tuy nhiên, hàng loạt sự cố kỹ thuật xảy ra khiến NASA buộc phải hoãn chuyến bay trở về. Hai phi hành gia đã lại trên ISS trong suốt 286 ngày cho đến khi trở về trái đất vào ngày 18/3 vừa qua.
Các bác sĩ đặc biệt chỉ ra phần cổ tay “gầy guộc thấy rõ” của Williams và nói rằng đây có thể là dấu hiệu của việc sụt cân nhanh, teo cơ ở cánh tay và mất mật độ xương.
Cụ thể, Tiến sĩ Olalekan Otulana, bác sĩ đa khoa tại Cassioburt Court ở Anh, chia sẻ: “Cổ tay gầy đi trông thấy của Sunita Williams có thể là dấu hiệu của chứng teo cơ, đặc biệt là ở các cơ cẳng tay.”
Đồng thời, Tiến sĩ John Jaquish cũng chia sẻ thêm “Việc ở trong vũ trụ thời gian dài như vậy là điều quá khủng khiếp”. Vị này cho hay “Nếu mất đi trọng lực, bạn sẽ không thể tiêu hóa thức ăn tốt. Điều này sẽ làm suy yếu khả năng tiêu hóa, từ đó dẫn đến mất cơ và giảm mật độ xương, sụt cân do phải ăn ít hơn, dạ dày co lại và không thể hấp thụ đủ calo để duy trì cân nặng.”
So sánh những bức ảnh trước và sau 9 tháng sống trong Trạm vũ trụ quốc tế ISS của Williams cũng cho thấy mái tóc của bà đã bạc đi rất nhiều, những nếp nhăn sâu và khuôn mặt trở nên hốc hác hơn.
Cùng với đó, việc các phi hành gia không vận động cơ trong các hoạt động cơ bản như đứng dậy đi lại cũng có thể khiến gân và dây chằng bị co lại.
Tiến sĩ Vinay Gupta, bác sĩ chuyên khoa phổi và cựu chiến binh Không quân, chia sẻ: “Con người cần trọng lực để rèn luyện cơ bắp. Nếu không có trọng lực, cơ bắp sẽ dần mất đi.” Tiến sĩ cũng cho rằng, phụ nữ có xu hướng dễ bị hao hụt mật độ xương hơn do xương nhỏ, nhẹ hơn và ảnh hưởng từ sự suy giảm các hormone bảo vệ như estrogen sau thời kỳ mãn kinh.
“Tôi không ngạc nhiên khi thấy rằng cô ấy rõ ràng có một số vấn đề về sức khỏe bởi phụ nữ có xu hướng ảnh hưởng nghiêm trọng hơn nam giới” Tiến sĩ Gupta cho biết.
Hành trình phục hồi
Các chuyên gia cho rằng, việc cặp đôi này có thể đi lại được sau chưa đầy 24 giờ từ thời điểm trở lại trái đất là một tín hiệu đáng mừng cho việc phục hồi sức khoẻ. Tiến sĩ Jaquish ước tính Williams sẽ mất khoảng ba tuần để phục hồi “chức năng tiêu hóa bình thường” và bà cùng Wilmore sẽ “phải ăn rất chậm”.
Ban đầu, thức ăn nạp vào cơ thể sẽ là các sản phẩm từ động vật như bơ và thịt vì chúng giàu calo cùng các chất dinh dưỡng thiết yếu như protein, chất béo.
Đồng thời, trong bức ảnh cũng có thể thấy kim truyền tĩnh mạch tại cổ tay Williams “nhiều khả năng” nhằm mục đích truyền nước và chất điện giải đã hao hụt nghiêm trọng, ngăn ngừa tình trạng chóng mặt, lưu thông máu trong cơ thể.
Không chỉ vậy, các chuyên gia y tế còn phát hiện, các nhân viên NASA khác dường như đang đỡ lấy Williams và Wilmore để họ có thể giữ thăng bằng khi di chuyển bởi họ đã “mất khả năng giữ thăng bằng trong trường hấp dẫn của trái đất.” Đồng thời, da của Williams chuyển vàng do không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong chín tháng.
Cùng với đó, những yếu tố liên quan đến sức khoẻ tâm thần cũng ảnh hưởng đến thể trạng của hai phi hành gia. Carole Lieberman, một bác sĩ tâm thần ở Beverly Hills chia sẻ: “Những phi hành gia này đã ở trên không gian trong chín tháng, trong khi họ chỉ được phép ở đó trong 10 ngày. Trong hầu hết thời gian đó, họ không chắc chắn liệu mình có được giải cứu hay không. Điều này thực sự rất căng thẳng.
Sunita Williams tỏ ra bình tĩnh và nói với mọi người rằng cô rất vui khi có thêm thời gian ở trên không gian. Tuy nhiên, viễn cảnh phải đối mặt với cái chết từ từ trong khoang tàu vũ trụ là điều khủng khiếp – và nó ảnh hưởng đến tâm lý của cô. Lo lắng về việc được giải cứu đã đủ căng thẳng rồi, nhưng việc giả vờ với bản thân và mọi người rằng bản thân không lo lắng còn gây ra hậu quả lớn hơn nữa.”
Ngoài việc phải đưa thức ăn chậm rãi vào cơ thể, trong thời gian tới, Williams có thể sẽ cần phải bắt đầu tập thể dục từ từ và thực hiện các động tác cơ bản như đi lại và đứng dậy để lấy lại thăng bằng, giảm nguy cơ gãy xương do mật độ xương thấp.
Trước đó, báo Tuổi trẻ ngày 19/03 cũng có bài đăng với thông tin: “Hành trình ‘giải cứu’ hai phi hành gia bị kẹt 9 tháng trên ISS”. Nội dung được báo đưa như sau:
Sáng 18-3 (giờ Mỹ), hai phi hành gia Butch Wilmore và Suni Williams của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) khởi động từ Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS) trở về Trái đất, kết thúc một nhiệm vụ kéo dài chín tháng do sự cố của tàu Boeing Starliner.
Họ, cùng hai đồng nghiệp khác là Nick Hague (người Mỹ) và Aleksandr Gorbunov (người Nga), cuối cùng có thể trở về trên tàu Dragon của SpaceX.
9 ngày thành 9 tháng
Butch Wilmore và Suni Williams, hai cựu phi công hải quân Mỹ, đã bay lên phòng thí nghiệm quỹ đạo vào tháng 6-2024, trong chuyến bay thử nghiệm có người lái đầu tiên của Boeing Starliner vốn dự kiến chỉ kéo dài 9 ngày.
Tuy nhiên, con tàu gặp trục trặc về hệ thống đẩy và được đánh giá không đủ an toàn để đưa họ trở về, đã buộc phải quay về Trái đất trong tình trạng không người lái.
Kể từ đó, câu chuyện của họ đã thu hút sự chú ý tại Mỹ và thế giới.
Video 2 phi hành gia kẹt 9 tháng trên Trạm Vũ trụ quốc tế ISS đã về lại Trái đất
“Chúng tôi không cảm thấy bị bỏ rơi hay mắc kẹt” – phi hành gia Butch Wilmore chia sẻ trên Đài CNN về sứ mệnh dài bất thường của mình. Thực tế trong thời gian đó, các phi hành gia vẫn thực hiện nghiên cứu và thực hiện các chuyến đi bộ ngoài không gian. Bà Williams đã lập kỷ lục mới về tổng thời gian đi bộ ngoài không gian của một nữ phi hành gia.
Phi hành gia NASA làm gì khi bị kẹt nửa năm trên trạm vũ trụ?
Về mặt y học, theo TS Rihana Bokhari thuộc Trung tâm Y học vũ trụ tại Đại học Baylor, đây là “điều bình thường” bởi các vấn đề như mất cơ bắp và xương, thay đổi chất lỏng trong cơ thể, và việc thích nghi lại với trọng lực đều đã được hiểu rõ và kiểm soát tốt.
Tuy nhiên, việc họ bị kẹt lại ở trạm vũ trụ cách mặt đất hơn 400km, xa gia đình và ban đầu không có đủ vật tư dự trữ, trong thời gian dài đã nhận được sự đồng cảm của công chúng.
“Nếu bạn đi làm và bất ngờ phải ở lại văn phòng trong 9 tháng tới, có lẽ bạn sẽ hoảng loạn. Những người này đã thể hiện sự kiên cường phi thường” – ông Joseph Keebler, nhà tâm lý học tại Đại học Hàng không Embry-Riddle, bình luận.
Hành trình giải cứu hai phi hành gia
Đến tháng 9-2024, NASA đã phối hợp với Công ty SpaceX của tỉ phú Elon Musk để phóng tàu vũ trụ Dragon với một đội gồm hai người, thay vì bốn người như thường lệ, để dành ghế trống cho hai người bị mắc kẹt. Cuối tuần qua, đội giải cứu trên sứ mệnh Crew-10 đã ghép nối thành công với ISS và họ đã trao nhau những cái ôm nồng nhiệt.
Họ rời trạm vũ trụ lúc 5h05 ngày 18-3 (giờ GMT) và trở về cùng ngày sau hành trình dài 17 giờ. Sáng 19-3 (giờ Việt Nam), tàu Dragon bật dù ở ngoài khơi bang Florida. Sau khi hạ cánh xuống biển, hai phi hành gia Wilmore và Williams được hít thở bầu không khí Trái đất lần đầu tiên sau nhiều tháng và được một tàu cứu hộ đón, theo AFP.
Sự cố, xảy ra trong thời gian bầu cử tổng thống Mỹ, cũng đã bị ông Trump và ông Musk biến thành công cụ chính trị, liên tục ám chỉ cựu tổng thống Joe Biden đã bỏ rơi các phi hành gia và từ chối một kế hoạch giải cứu trước đó.
“Họ đã quên mất các phi hành gia một cách đáng xấu hổ, vì họ coi đó là một sự kiện rất đáng xấu hổ đối với họ” – ông Trump viết trên mạng Truth Social hồi đầu tuần này.
Trong khi đó, ông Musk nói SpaceX lẽ ra đã có thể đưa hai phi hành gia Williams và Wilmore về nhà từ nhiều tháng trước, nhưng đề nghị của họ đã bị Nhà Trắng từ chối vì “lý do chính trị”. Tuy nhiên, ông Musk không nói cụ thể.
Không rõ tại sao một thỏa thuận như vậy lại được thảo luận với Nhà Trắng – cơ quan thường không can thiệp vào các nhiệm vụ của phi hành đoàn NASA hoặc các vấn đề về nhân sự của trạm vũ trụ.
Một quan chức cấp cao của NASA thời ông Biden nói với Đài CNN rằng SpaceX chưa bao giờ đưa ra lời đề nghị như trên với ban lãnh đạo cơ quan này, và nếu có thì họ cũng sẽ không xem xét bởi nó đòi hỏi thực hiện một nhiệm vụ riêng biệt tiêu tốn thêm đến 100 triệu USD.
Giới khoa học không gian cũng không tin những cáo buộc của ông Musk. NASA khẳng định vẫn giữ nguyên kế hoạch luân phiên các phi hành gia, tức là hai ông bà Wilmore và Williams chỉ có thể trở về khi có phi hành đoàn thay thế, để duy trì đủ nhân sự của Mỹ trên ISS.
ISS hiện đang do Mỹ điều hành cùng với Nga, Nhật Bản, Canada và các nước thuộc Cơ quan vũ trụ châu Âu.
